Rodzina
Henryk Sienkiewicz urodzil sie we wsi Wola Okrzejska, w zubo¿alej rodzinie szlacheckiej, pieczetujacej sie herbem Oszyk, znanej na ¯mudzi od XVI wieku, wedle niektórych genealogów po mieczu wywodzacej sie z Tatarowa osiadlych na Litwie, czego nie potwierdzaja jednak zachowane dokumenty. Jego rodzicami byli Józef Sienkiewicz (1813-1896) i Stefania Sienkiewicz z domu Cieciszowska (1820-1873). Matka, Stefania pochodzila ze starej i majetnej rodziny podlaskiej Cieciszowskich, skoligaconej m.in. z £uszczewskimi i Lelewelami, pisywala wiersze, og³osi³a dwa opowiadania w Tygodniku Ilustrowanym z 1864 roku oraz powiesæ Jedynaczka, której druk rozpoczal sie na lamach pisma Bazar i tygodnik ilustrowany mód i robót recznych 5 lipca 1865 r. Pisarz mial piecioro rodzenstwa: starszego brata Kazimierza (uczestnika powstania styczniowego, potem emigranta, który zginal w 1871 r. w wojnie francusko-pruskiej) i siostry: Aniele (Janowa Komierowska), Helene (niezame¿na), Zofie (Lucjanowa Sienkiewiczowa) i wczesniej zmarla MarieDziecinstwo i mlodosc
W 1858 roku Sienkiewicz rozpocz¹³ naukê w gimnazjum w Warszawie (rozpocz¹³ j¹ w jednym z gmachów póŸniejszego UW, by nastêpnie kontynuowaæ w szkole mieszcz¹cej siê w Pa³acu Staszica, a zakoñczy³ w gimnazjum przy ul. Królewskiej). Bêd¹c w szkole, w roku 1864 zdoby³ sw¹ pierwsz¹ nagrodê za wypracowanie Mowa ¯ó³kiewskiego do wojska pod Cecor¹. W szkole nie uzyskiwa³ jednak wysokich not, najlepiej sz³y mu przedmioty humanistyczne. Wskutek trudnej sytuacji materialnej, nie mog¹c liczyæ na pomoc finansow¹ rodziców, dziewiêtnastoletni Sienkiewicz przyj¹³ posadê guwernera u rodziny Weyherów w P³oñsku. W 1866 r. uzyska³ œwiadectwo dojrza³oœci. Zgodnie z wol¹ rodziców zda³ na wydzia³ lekarski do Szko³y G³ównej Warszawskiej, jednak póŸniej zrezygnowa³ z medycyny i podj¹³ studia prawnicze, by w ostatecznoœci przenieœæ siê na wydzia³ filologiczno-historyczny. Zdoby³ tam gruntown¹ znajomoœæ literatury i jêzyka staropolskiego.